Święta Lipka - a czemu święta, i czemu lipka?

     Pamiętacie, pisząc o Sanktuarium Maryjnym w Krośnie tutaj, wspomniałam o Świętej Lipce. 

W dzisiejszym poście o niej właśnie i tamtejszym sanktuarium. 

*********

Z cyklu "Widziane gdzieś po drodze" zapraszamy do
Świętej Lipki i sławnego Sanktuarium Maryjnego.

~`barokowa brama z I poł. XVIII w. prowadząca na kościelny dziedziniec~

     Święta Lipka to niewielka wioska położona w województwie warmińsko-mazurskim, nieopodal Kętrzyna. Z racji tego, że to tylko godzinka drogi od Moich D., przyjeżdżaliśmy tu kilkakrotnie. Odwiedzających tamtejsze Sanktuarium Maryjne należy liczyć w dziesiątkach tysięcy, dlatego też Święta Lipka nazywana jest "Częstochową Północy". Jak tam jest, zobaczycie na zdjęciach. W skład kompleksu klasztornego wchodzi bazylika, krużganki i dom zakonny ojców jezuitów, którzy od momentu powstania sanktuarium aż do dzisiaj, są jego kustoszami. Sfotografowaliśmy tylko to, co na zewnątrz, przepiękne wnętrze bazyliki zostawiliśmy sobie na kiedy indziej, gdy będziemy mieć więcej czasu, nie tak "przelotem" w drodze do domu.

     Legenda, która opowiada o tym miejscu, została spisana w 1626 r., wcześniej przez kilkaset lat przekazywano ją sobie ustnie z pokolenia na pokolenie. Mówi ona o tym, że skazańcowi odbywającemu karę w lochach kętrzyńskiego zamku objawiła się Matka Boska i poprosiła, aby wyrzeźbił jej postać z Dzieciątkiem. Ten spełnił życzenie i przez noc wystrugał z kawałka drewna zapamiętany obraz. Kiedy strażnicy ujrzeli cudnej urody rzeźbę, uznali to za znak boży i darowali skazanemu wolność. Cudem uratowany od niechybnej egzekucji, udał się czym prędzej z Kętrzyna w kierunku Reszla, a po drodze postawił figurkę na okazałej rozłożystej lipie, tak jak nakazała mu Matka Boska w objawieniu. Bardzo szybko miejsce to zasłynęło cudami, a przy lipie coraz liczniej gromadzili się pielgrzymi nie tylko z Prus i Warmii, ale też z Mazowsza (w 1919 r. z Królewca do Świętej Lipki pielgrzymował nawet boso ostatni wielki mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollern). Kilkakrotnie rzeźbę przenoszono gdzie indziej, ale zawsze wracała tam, gdzie umieścił ją ułaskawiony skazaniec. Postawiono tu zatem kapliczkę, a dla lipy wycięto otwór w dachu. W okresie reformacji w 1525 r., kiedy to wiara katolicka została zakazana w państwie pruskim, a kult świętych uznano za zabobon, protestanci z Kętrzyna i okolic zniszczyli świątynię, figurkę wyrzucili do jeziora, ścięli lipę, a na jej miejscu i ze zrobionych z niej belek postawili szubienicę. Miejscowi nadal potajemnie czcili Matkę Bożą Świętolipską, w dalszym też ciągu dochodziło do cudów i uzdrowień. Legendę pięknie opisano w przewodniku "Święta Lipka" państwa Ireny i Henryka Dziadek.     

     Ok. 100 lat po zniszczeniu kapliczki sekretarz króla Zygmunta III Stefan Sadorski wykupił całą Świętą Lipkę. Dzięki jego staraniom wybudowano w 1619 r. (na starych fundamentach) nową, tzw. drugą kaplicę świętolipską. Przekazano ją pod opiekę jezuitom. Z ich już inicjatywy 1 XI 1687 r. biskup warmiński poświęcił kamień węgielny pod budowę obecnego kościoła, a 6 lat późnej odbyła się uroczysta konsekracja świątyni. Samo przygotowanie bagiennego terenu do postawienia na nim przyszłego sanktuarium wymagało od jezuitów ogromnej ilości trudnych prac (zniwelowano wzgórze, zasypano bagna, umocniono grunt okutymi żelazem palami olchowymi). Urządzanie wnętrz było bardzo kosztowne i trwało kilkadziesiąt lat. Cudownej figurki nie znaleziono. W nawie głównej znajduje się w tej chwili imitacja legendarnej lipy, umieszczono w niej figurkę Matki Boskiej, wykonaną w 1652 r. ze srebrnej blachy. W ołtarzu głównym widnieje obraz Matki Jedności Chrześcijan, który został przyozdobiony koronami papieskimi w sierpniu 1968 r. (ceremonii dokonał Prymas Polski Ks. kardynał Stefan Wyszyński, a sumę celebrował Ks. kardynał Karol Wojtyła). 

Papież Jan Paweł II w 1983 r. nadał kościołowi w Świętej Lipce tytuł Bazyliki Mniejszej.

Prace konserwatorskie trwają nieustannie, by zachować ten obiekt o ogromnej wartości zabytkowej.

Mówi się o Świętej Lipce jako perle późnego baroku. 

Świętolipska świątynia słynie z ruchomych organów zbudowanych w latach 1719-1721. 

W okresie letnim odbywają się w kościele słynne już koncerty organowe, 

organizowane wraz z  pokazem ruchomych figur ozdabiających instrument.

Widzicie, gdzie na zdjęciu powyżej jest ta figurka? Spójrzcie dokładnie na dziedziniec.

 

*********

*********

W skrócie kilkaset lat tego miejsca:

Poniżej:
Sanktuarium Maryjne w Świętej Lipce i Krośnie k. Ornety.
Przyznam, że to te Krośnieńskie skradło moje serce (i nadal tak jest).

Oba zdjęcia są z Krosna, więcej tutaj.

Czy zachęciliśmy Was choć trochę od odwiedzenia któregoś z tych cudnych miejsc?



Aha, i jeszcze zapomniałam dodać, że
na 6 kilometrach drogi Reszel - Święta Lipka stoi 15 kapliczek drogi różańcowej z lat 1733-1735,
a w lesie niedaleko Świętej Lipki znajduje się zabytkowy słup graniczny z 1750 r.,
rozdzielający Mazury i Warmię (czyli dawne Prusy Książęce od Prus Królewskich).